پسوریازیس پوست سر یک بیماری خودایمنی است که روی پوست سر و نواحی اطراف آن تاثیر می‌گذارد و به ایجاد پلاک‌های ضخیم، خشن، پوسته‌پوسته و خشک منجر میشود. این بیماری همچنین باعث ریزش مو میشود و خاراندن پلاک‌ها ریزش مو را بدتر می‌کند.
پسوریازیس سر رفتار و نحوه‌ی تفکر شما را در مورد خودتان تغییر می‌دهد یا باعث استرس، اضطراب و افسردگی میشود. راهکارهایی که برای مدیریت این بیماری پیشنهاد می‌شوند شامل شامپو، داروهای تجویزی و درمان‌های خانگی هستند. اگر می‌خواهید با نحوه‌ی درمان این بیماری و نکات مراقبتی مربوط به آن آشنا شوید، این مقاله از دیجی‌کالا مگ را تا انتها بخوانید.
بیماری پسوریازیس پوست سر چیست؟
پسوریازیس چیست؟ این بیماری چه تاثیری روی نواحی مختلف بدن از جمله پوست سر دارد؟ این‌ها سوالات رایجی هستند که به ذهن بسیاری از افراد خطور می‌کنند. در پاسخ باید بگوییم که پسوریازیس یک بیماری مزمن است که باعث میشود سلول‌های پوست خیلی سریع تکثیر شوند و لکه‌های پوستی خشک و فلس‌مانند ایجاد کنند. این لکه‌ها ممکن است پوسته‌پوسته شوند، خارش‌دار باشند یا خونریزی کنند.
پسوریازیس روی قسمت‌های مختلف بدن مانند آرنج، زانو و کمر تاثیر می‌گذارد. این بیماری معمولا به‌صورت دوره‌ای رخ می‌دهد؛ به این صورت که پس از چند هفته یا چند ماه تشدید میشود و سپس برای مدتی فروکش می‌کند. اکثر بیماران حداقل یک بار علائم پسوریازیس پوست سر را تجربه می‌کنند.
۱. تفاوت پسوریازیس پوست سر با درماتیت
درماتیت اصطلاحی است که چند نوع التهاب پوستی را توصیف می‌کند. مانند پسوریازیس، درماتیت سبورئیک هم ممکن است روی پوست سر تاثیر بگذارد. اگرچه درمان این ۲ بیماری شباهت زیادی به یکدیگر دارد، اما دلایل بروز آن‌ها متفاوت است.
پسوریازیس پوست سر احتمالا در اثر مشکلات سیستم ایمنی ایجاد میشود. اما درماتیت سبورئیک به‌دلیل واکنش به مخمری که روی پوست زندگی می‌کند یا تولید بیش از حد سبوم (روغن پوست) رخ می‌دهد.
علاوه بر این، پلاک‌های پوستی در این ۲ بیماری با هم تفاوت دارند. در پسوریازیس فلس‌های خارش‌دار، پوسته‌پوسته و قرمز-نقره‌ای را مشاهده می‌کنید که ممکن است از خط رویش مو فراتر بروند. اما در درماتیت فلس‌ها سفید یا زرد رنگ هستند و با شوره‌ی سر همراه می‌شوند.
پزشک معمولا می‌تواند با نگاه کردن به ناحیه‌ی مبتلا تفاوت بین پسوریازیس پوست سر و درماتیت را تشخیص دهد. با این حال، این کار در بعضی مواقع دشوار است. در این شرایط، پزشک پوست را خراش می‌دهد یا از آن نمونه‌برداری می‌کند. در صورت ابتلا به پسوریازیس، رشد بیش از حد سلول‌های پوستی مشاهده میشود. اما اگر به درماتیت مبتلا باشید، پوست تحریک‌شده است و گاهی‌اوقات باکتری یا قارچ وجود دارد.
۲. تفاوت پسوریازیس پوست سر با شوره‌ی سر
شوره‌ی سر یک بیماری پوستی است که روی پوست سر تاثیر می‌گذارد و پوسته‌های سفید یا زرد خارش‌دار ایجاد می‌کند. محققان علت دقیق این عارضه را نمی‌دانند، اما بر این باورند که به‌دلایل زیر رخ می‌دهد:
- رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا روی پوست
- افزایش آندروژن (هورمون مردانه)
- افزایش سطح چربی پوست
- واکنش التهابی
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است و برخلاف شوره‌ی سر باعث ایجاد پلاک‌های ضخیم میشود. شوره‌ی سر راحت‌تر از این بیماری درمان میشود و با شامپوی مناسب یا درمان خانگی قابل کنترل است.
۱۳۰,۰۰۰
۱۱۳,۴۰۰
تومان
علائم پسوریازیس سر
پسوریازیس پوست سر یک نوع پسوریازیس پلاکی است. این بیماری باعث ایجاد لکه‌های پوسته‌پوسته میشود که به آن‌ها «پلاک» می‌گویند. این پلاک‌های پوستی معمولا پشت سر و خط رویش مو را تحت تاثیر قرار می‌دهند. با این حال، ممکن است در هر نقطه از سر از جمله پیشانی و پشت گوش هم ایجاد شوند. سایر علائم پسوریازیس سر شامل موارد زیر است:
- پلاک‌های قرمز، قهوه‌ای، خاکستری یا بنفش با پوسته‌های سفید یا زرد
- خارش
- پوسته‌ریزی
- سوزش
- خشکی
- خونریزی
- درد
پسوریازیس خفیف ممکن است فقط با فلس‌ها یا پوسته‌های کوچک همراه باشد که شبیه شوره‌ی سر به نظر می‌رسند. این بیماری در موارد شدید می‌تواند به ریزش موی موقت منجر شود. موها معمولا پس از درمان دوباره رشد می‌کنند.
علت پسوریازیس پوست سر چیست؟
علت دقیق این بیماری مشخص نیست. به گفته‌ی انجمن آکادمی پوست آمریکا (AADA)، تحقیقات نشان می‌دهد که پسوریازیس از اختلال عملکرد سیستم ایمنی ناشی میشود. سیستم ایمنی در این شرایط سلول‌های T بیشتری تولید می‌کند. این سلول‌ها یک نوع گلبول سفید هستند که به سراسر بدن می‌روند و با ویروس‌ها و باکتری‌ها مبارزه می‌کنند.
اگر تعداد زیادی سلول T در بدن وجود داشته باشد، ممکن است به‌اشتباه به سلول‌های سالم حمله کنند و باعث افزایش تولید سلول‌های پوستی و سایر گلبول‌های سفید شوند. در افراد مبتلا به پسوریازیس پوست سر، وجود سلول‌های اضافی با التهاب، لکه‌های پوستی و پوسته‌ریزی همراه است.
عوامل خطر بیماری
پسوریازیس پوست سر می‌تواند هر شخصی را تحت تاثیر قرار دهد. اما عوامل زیر احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهند:
- ژنتیک
- چاقی
- سیگار کشیدن
- استرس یا افسردگی
- عفونت‌های ویروسی و باکتریایی
- نوشیدن الکل
- مصرف بعضی از داروها مانند لیتیوم، پردنیزون و هیدروکسی کلروکین
- ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی
درمان پسوریازیس سر
درمان پسوریازیس پوست سر به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- شدت علائم
- بیماری‌های زمینه‌ای
- داروهای مصرفی
- وضعیت سلامت عمومی
هدف از درمان، تسکین علائم و جلوگیری از عوارض مختلف مثل ریزش مو است. متخصص پوست و مو ممکن است شامپو، داروهای بدون نسخه یا تجویزی و همچنین راهکارهای خانگی را توصیه کند.
۱. بهترین شامپو برای پسوریازیس پوست سر
استفاده از شامپو برای درمان پسوریازیس پوست سر متداول است. بسیاری از این محصولات بدون نسخه‌ی پزشک در دسترس هستند. اما برای تهیه‌ی بعضی از آن‌ها به نسخه نیاز دارید.
معمولا شامپوها، لوسیون‌ها یا ژل‌های حاوی کل تار (Coal tar) برای درمان پسوریازیس سر توصیه می‌شوند. چون می‌توانند به تسکین خارش و پوسته‌ریزی کمک کنند. همچنین نرم‌کننده‌های فلس که حاوی سالیسیلیک اسید هستند باعث شل شدن پلاک‌های پسوریازیس می‌شوند.
استفاده از شامپوهای بدون عطر و الکل بسیار مهم است. چرا که این ترکیبات ممکن است پوست سر شما را خشک کرده و علائم بیماری را تشدید کنند.
۲. درمان‌های پزشکی
چند نوع داروی موضعی، خوراکی و تزریقی برای کنترل علائم پسوریازیس پوست سر وجود دارد. البته از آن‌ها باید تحت نظر پزشک استفاده کنید. چون ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند یا با سایر داروهای مصرفی شما تداخل داشته باشند. در ادامه به تعدادی از این داروها اشاره می‌کنیم.
داروهای موضعی
کرم‌ها، پمادها و فوم‌های مفید برای پسوریازیس عبارتند از:
- کلسیپوترین
- بتامتازون-کلسیپوترین که ترکیبی از کورتیکواستروئید و ویتامین D است
- تازاروتن (تازوراک)
اگر به‌دنبال محصولات موضعی بدون نسخه هستید، توصیه می‌کنیم ویدیوی مربوط به «بررسی سرم ترمیم کننده وکتور مدل پسوریازیس» را مشاهده کنید.
داروهای خوراکی
بعضی از داروهای خوراکی با کاهش التهاب و رشد سلولی می‌توانند علائم پسوریازیس پوست سر را تسکین دهند. این‌ها شامل موارد زیر هستند:
- آسیترتین
- متوترکسات
- سیکلوسپورین
سایر درمان‌های پزشکی
روش‌های زیر هم برای درمان پسوریازیس توصیه می‌شوند:
- داروهای بیولوژیک که تزریقی هستند
- فتوتراپی (نوردرمانی)
- مهارکننده‌های جانوس کیناز (JAK)
- لیزردرمانی XTRAC
۳. درمان خانگی پسوریازیس سر
درمان‌های خانگی در صورت استفاده در کنار درمان‌های پزشکی ممکن است به تسکین علائم کمک کنند. با این حال، تحقیقات بیشتری برای حمایت از نقش آن‌ها در درمان پسوریازیس مورد نیاز است. در این بخش به چند درمان خانگی محبوب برای مرطوب کردن پوست سر یا کاهش التهاب اشاره می‌کنیم:
- آلوئه‌ورا: آلوئه‌ورا یک نوع ژل مراقبت از زخم است. این ماده می‌تواند پوست را هیدراته نگه دارد و در عین حال خارش و تحریک را برطرف کند. آن را ۲ تا سه بار در روز به‌آرامی روی پلاک‌های خود بمالید.
- جوش شیرین: ۲ قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با مقدار کمی آب گرم مخلوط کنید تا به‌شکل خمیر درآید. خمیر را به‌آرامی روی پلاک‌های خود بمالید و بگذارید ۱۰ دقیقه بماند تا خارش و تحریک را تسکین دهد و به‌دلیل داشتن بافت شن‌مانند به حذف سلول‌های مرده‌ی پوست کمک کند.
- روغن نارگیل: بعضی از افراد از این فرآورده به‌عنوان بهترین روغن برای درمان اگزما، پسوریازیس پوست سر و سایر مشکلات پوستی نام می‌برند. چون پوست را مرطوب می‌کند. همچنین خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و باعث کاهش التهاب میشود.
- روغن زیتون: این روغن پوست را مرطوب می‌کند و خارش و تحریک را به حداقل می‌رساند.
درمان خانگی پسوریازیس پوست سر برای اکثر افراد بی‌خطر است، با این حال، بهتر است قبل از امتحان کردن آن با پزشک مشورت کنید. چون ممکن است با واکنش آلرژیک مواجه شوید. این موضوع در مورد درمان خانگی اگزما، درماتیت و سایر مشکلات پوستی هم صادق است.
آیا باید از خوردن غذا یا نوشیدنی خاصی اجتناب کنم؟
بعضی از غذاها یا نوشیدنی‌ها ممکن است در تشدید پسوریازیس پوست سر نقش داشته باشند. اگر به این بیماری مبتلا هستید، آنچه که می‌خورید و می‌نوشید را یادداشت کنید. این کار به شما و پزشک‌تان کمک می‌کند که دلایل شعله‌ور شدن علائم را بیابید.
وقتی از خوراکی مفید و مضر برای پسوریازیس صحبت به میان می‌آید، می‌توان به غذاهای ضدالتهاب مثل ماهی‌های چرب (سالمون و ساردین)، سبزیجات برگ‌دار (اسفناج، کلم کیل و…) و روغن زیتون اشاره کرد که احتمال شعله‌ور شدن علائم را به حداقل می‌رسانند.
نوشیدنی‌های الکلی، مرکبات (لیموترش و پرتقال)، شیر گاو، تخم‌مرغ، غلات حاوی گلوتن (گندم، جو و چاودار) و سبزیجات نایت‌شید (فلفل، سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی) ممکن است باعث تشدید علائم شوند.
سایر نکاتی که برای مدیریت علائم ضروری هستند
از آنجا که پسوریازیس یک بیماری مزمن است، مدیریت آن اهمیت زیادی دارد. نکات زیر به شما در کاهش علائم بیماری و بهبود وضعیت پوست سر کمک می‌کنند:
- از تمام داروها دقیقا طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- با آب ولرم (نه داغ) دوش بگیرید. مدت زمانی که در زیر آب سپری می‌کنید را به کمتر از ۱۵ دقیقه برسانید و بلافاصله پس از خشک کردن بدن با حوله از مرطوب‌کننده یا امولینت (نرم‌کننده) استفاده کنید.
- از شامپوها یا صابون‌های خشن روی پوست سر یا سایر نواحی آسیب‌دیده استفاده نکنید.
- هر بار که موهایتان را می‌شویید از نرم‌کننده استفاده کنید.
- موهای خود را به‌آرامی شانه کنید تا جلوی هر گونه تحریک گرفته شود.
- پوست سر یا نواحی آسیب‌دیده را چند بار در روز با استفاده از کرم یا پماد مرطوب کنید.
- استفاده از کلاه یا سایر سرپوش‌ها را به مواقع ضروری محدود کنید. این کار باعث میشود پوست سرتان بتواند نفس بکشد.
هیچ راهی برای پیشگیری کامل از پسوریازیس یا عود علائم آن وجود ندارد. با این حال، با پیروی از سبک زندگی سالم می‌توانید این بیماری را تا حد زیادی کنترل کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد راه‌های پیشگیری از بیماری‌های پوستی توصیه می‌کنیم مقاله‌ی «چطور از اگزمای پوستی جلوگیری کنیم؟» را بخوانید و ویدیوی مربوط به آن را مشاهده کنید.
کلام پایانی
پسوریازیس پوست سر یک بیماری مزمن است که به توجه و پیگیری مستمر نیاز دارد. اگر تغییراتی را در پوست خود تجربه کردید که خودبه‌خود یا به‌کمک درمان‌های خانگی برطرف نشدند، به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. پزشک بسته به وضعیت شما می‌تواند بهترین راهکار را پیشنهاد دهد. به یاد داشته باشید که هر چقدر زودتر به‌دنبال درمان بروید، راحت‌تر می‌توانید این بیماری را کنترل کنید و کیفیت زندگی‌تان را بهبود بخشید.
منابع: healthline, my.clevelandclinic
سوالات متداول
علت اصلی پسوریازیس پوست سر چیست؟
هنوز دقیقا مشخص نیست که چه چیزی در بروز این بیماری نقش دارد. با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است به‌دلیل فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی، عواملی ژنتیکی و عوامل محیطی ایجاد شود.
چگونه فلس‌های پسوریازیس را از روی پوست سر حذف کنم؟
درمان این بیماری شامل استفاده از شامپو، ژل و پماد بدون نسخه یا تجویزی و همچنین داروهای خوراکی، داروهای تزریقی و روش‌های خانگی هستند.
چند وقت بعد از درمان احساس بهتری خواهم داشت؟
هیچ راهی برای درمان قطعی پسوریازیس پوست سر وجود ندارد. با این حال، علائم آن تقریبا بعد از هشت هفته کنترل میشود. حتی در صورت از بین رفتن پلاک‌ها باید درمان را تا زمانی که پزشک دستور داده است، ادامه دهید.
اگر پسوریازیس پوست سر درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
در این صورت ممکن است دچار ریزش موی موقت شوید.
