آیا در اسلام اجازه تنبیه بدنی زن به مرد داده شده است؟
با توجه به آیه ۳۳ سوره مبارکه نسا { الرجال قوامون علی النسا …. } و ذکر این نکته که مردان را بر زنان حق تسلط و نگهبانی است و همچنین با توجه به اینکه در همین ایه به صراحت از تنبیه بدنی زنان توسط مردان سخن گفته شده است {… وهن فی الفضاجع و اضربوهن … } الف : ایا اصولا اسلام دین مردسالار است یا تساوی سالار ؟ ب : شما شخصا این ایه را چگونه تفسیر می کنید ؟ ج : در صورتی که بپذیریم این آیه با توجه به مقتضیات جامعه عرب در زمان پیامبر ( ص ) نازل شده است ، پس تطبیق احکام اسلام و قران با مقتضیات زمان چگونه صورت می گیرد ؟
الف) تقسیم مرد-سالار و زن-سالار تقسیم صحیحى نیست و هیچکدام را نمى توان به طور مطلق به اسلام نسبت داد. در اسلام، در مسئولیتهاى اجتماعى تکالیف سنگین ترى بر دوش مرد گذاشته شده که نصوص قرآنى شاهد آن است: (للرجال علیهن درجه){بقره ۲۲۸}. ب) ظاهراً آیه شریفه ناظر به مدیریت مرد در محیط خانواده است. مفروض این است که هیچ واحد اجتماعى بی نیاز از مدیرى که در موارد اختلاف حرف آخر را بزند نیست. هر اجتماعى در صورت فقدان چنین مدیرى از هم خواهد گسیخت. این غیر از مسئله مشورت و لزوم همفکرى است که در اسلام مورد تأکید است و حتى در مورد مسائل خانوادگى هم به آن اشاره شده است و در مورد مشورت والدین براى زمان از شیر گرفتن کودک می فرماید: (فإن أرادا فصالاً عن تراض منهما و تشاور فلا جناح علیهما) {بقره: ۲۳۳}. در موارد اختلاف باید نهایتاً کسى حرف آخر را بزند، و این آیه می فرماید به دلیل صلاحیت بیشترى که معمولاً مرد براى مدیریت دارد این مسئولیت بر عهده او است. ج) اختصاص آیه به زمان پیامبر اکرم (ص) مطلقاً مورد قبول نیست و تاریخمند کردن احکام اسلام را صحیح نمى دانیم؛ در غیر این صورت چیزى به نام اسلام قابل دفاع نخواهد بود. البته اسلام داراى احکام ثانویه اى است که فقهاى صلاحیتدار طبق مقتضیات شرایط زمان و مکان، آنها را بر مواردش تطبیق مى کنند و بحث از آن فراتر از این مجال محدود است.
با توجه به اینکه طبق احکام شرعی دیه زن نصف دیه مرد است . الف : آیا این تعدی نسبت به حقوق زنان نیست ؟ ب : شاید گفته شود : به این دلیل این نابرابری وجود دارد که مردان سرپرست خانواده هستند و در صورت حادثه ، این مابالتفاوت صرف جبران بی سرپرستی خانواده و فقدان نیروی مرد می گردد ، با توجه به این مطلب ، ایا زنانی که سرپرست و نان اور خانواده هستند نیز در صورت فوت از دیه ای برابر مردان برخوردار می گردند یا خیر ؟ ج : شما شخصا این حکم شرعی را چگونه تفسیر می کنید ؟
الف) قضاوت در باره احکام اسلام وقتى صحیح است که در یک سیستم جامع ملاحظه شود. سیستمى که در آن مرد باید نفقه زن و فرزندانش را بپردازد و مهریه زن و حتى مزد شیر دادن در صورت درخواست زن بر عهده مرد است، طبیعى است که امتیازات مالى بیشترى براى مرد قائل باشد. اما کیفیت تعیین این امتیازات داراى فرمول دقیقى که قابل تجربه عقلانى باشد نیست و باید به احکام شرعی تعبدى استناد شود. ب) احکام اجتماعى تابع شرایط عادى و اکثرى است و به واسطه موارد خاص استثنایى قانون تغییر نمى کند.
منبع: پرسش ها و پاسخ ها، جلد ۵(حقوق زن)، آیت الله مصباح یزدی
