ذات الریه چیست؟ علت، علائم و درمان خانگی آن (راهنمای جامع)

ذات الریه، این عفونت مرموز در ریه‌ها، می‌تواند به‌طور ناگهانی زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. درحالی‌که برخی افراد با سیستم ایمنی قوی می‌توانند از این چالش در خانه عبور کنند، دیگران ممکن است به دلیل شدت بیماری نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه داشته باشند. این عفونت ریوی که با ویروس‌ها، باکتری‌ها یا حتی قارچ‌ها به وجود می‌آید، ممکن است هر کسی را غافلگیر کند؛ اما نگران نباشید! پیشرفت‌های علم پزشکی و واکسن‌های موجود می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از این بیماری ایفا کنند.

در ادامه، به شما توضیح می‌دهیم که ذات الریه چیست و چه چیزهایی باید درباره‌ی آن بدانید به شما اطمینان می‌دهیم که با خواندن این مقاله، می‌توانید اطلاعات خوب و کافی برای مراقبت از سلامتی خود و عزیزانتان را به دست آورید.

ذات الریه چیست؟

ذات الریه یک نوع عفونت است که باعث التهاب کیسه‌های هوایی در یک یا هر دو ریه می‌شود. در اثر این عفونت، کیسه‌های هوایی ممکن است با مایعات یا چرک پر شوند که علائمی مثل سرفه همراه با خلط، تب، لرز و دشواری در تنفس ایجاد می‌کند. عوامل مختلفی مثل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند عامل این بیماری باشند.

شدت ذات الریه در افراد مختلف، متفاوت است و می‌تواند از یک حالت خفیف تا شرایط خطرناک تغییر کند. این بیماری به‌ویژه برای نوزادان، کودکان کوچک، افراد مسن بالای ۶۵ سال و کسانی که مشکلات سلامتی یا سیستم ایمنی ضعیف دارند، جدی‌تر و خطرناک‌تر است. در این مواقع پیشنهاد می‌کنیم با مراقبت‌های کمکی مثل رژیم غذایی سالم، خرید دستگاه بخور، انجام دستورالعمل‌های پزشک و استراحت به روند درمان بیماری سرعت ببخشید.

علت ذات الریه و معرفی دلیل مبتلا شدن به انواع مختلف آن

بسیاری از میکروب‌ها می‌توانند منجر به بروز ذات الریه شوند. معمولا این میکروب‌ها شامل باکتری‌ها و ویروس‌هایی هستند که در هوای اطراف ما وجود دارند. بدن ما اغلب توانایی مقابله با این عفونت‌ها را دارد اما در بعضی مواقع حتی اگر به‌طورکلی سالم باشیم، این میکروب‌ها می‌توانند بر سیستم ایمنی غلبه کنند. شناختن خوراکی عالی برای پاکسازی ریه به تقویت وضعیت بدن و ریه ما کمک زیادی می‌کند. ذات الریه به علل مختلفی رخ می‌دهد. علل ویروسی شامل ویروس‌های آنفلوآنزا، سرماخوردگی و سایر ویروس‌ها هستند. همچنین انواع باکتری و قارچ‌ها نیز می‌توانند عامل بروز این بیماری باشند. به‌طورکلی ذات الریه می‌تواند بسته به نوع میکروب‌ها و محیطی که در آن عفونت به وجود آمده، دسته‌بندی شود. در ادامه درباره انواع مختلف این بیمار صحبت می‌کنیم  برای شما نوضیح می‌دهیم که علت ذات الریه چیست.

۱. ذات الریه اکتسابی جامعه

ذات الریه اکتسابی جامعه یک نوع بیماری ریه است که بیشتر اوقات در خارج از بیمارستان‌ها اتفاق می‌افتد و خیلی رایج است. این بیماری می‌تواند به خاطر میکروب‌های مختلف به وجود بیاید. یکی از شایع‌ترین دلایل آن باکتری‌ها (به‌خصوص باکتری‌ای به نام استرپتوکوک) هستند. این باکتری می‌تواند بعد از سرماخوردگی یا آنفلوآنزا شما را بیمار کند و اغلب یک قسمت از ریه را درگیر می‌کند. دلیل دیگر این بیماری می‌تواند نوعی میکروب به نام مایکوپلاسما باشد. این نوع عفونت معمولاً علائم خفیف‌تری دارد و افراد می‌توانند به کارهای روزمره خود ادامه دهند

همچنین، قارچ‌ها هم می‌توانند یکی از دلایل این بیماری به‌خصوص برای افرادی که بیماری‌های دیگر دارند یا سیستم ایمنی‌شان ضعیف است، باشند. این قارچ‌ها معمولا در خاک یا فضولات پرندگان یافت می‌شوند.در نهایت برخی ویروس‌ها مانند ویروس‌های سرماخوردگی و آنفلوآنزا هم می‌توانند ذات الریه ایجاد کنند. این نوع بیماری بیشتر در بچه‌های زیر ۵ سال دیده می‌شود و اغلب خفیف است اما گاهی می‌تواند جدی‌تر هم شود. البته در چند سال اخیر کرونا هم یکی دیگر از ویروس‌هایی است که احتمال دارد باعث ذات الریه شود.

۲. ذات الریه اکتسابی بیمارستانی

این نوع ذات الریه در افرادی که در بیمارستان‌ها بستری هستند، به وجود می‌آید و می‌تواند جدی باشد. دلیل این اتفاق این است که باکتری‌های عامل آن ممکن است در برابر به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌تر باشند و معمولاً این افراد قبلا بیمار هستند. افرادی که از دستگاه‌های تنفسی استفاده می‌کنند (خصوصا در بخش‌های مراقبت‌های ویژه)، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

۴. ذات الریه اکتسابی مراقبت‌های بهداشتی

این نوع ذات الریه عفونتی باکتریایی است که در افرادی که در مراکز مراقبت طولانی‌مدت زندگی می‌کنند یا در کلینیک‌های سرپایی (مانند مراکز دیالیز کلیوی) درمان می‌شوند، رخ می‌دهد. این عفونت‌ها می‌توانند ناشی از باکتری‌هایی باشند که در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌تر هستند.

۵. ذات الریه آسپیراسیون

ذات الریه آسپیراسیون زمانی رخ می‌دهد که مواد غذایی، نوشیدنی، استفراغ یا بزاق وارد ریه‌ها می‌شود. در کل اگر رفلکس طبیعی گلو مثلا در اثر مواردی مانند آسیب مغزی، مشکل در بلع یا در اثر مصرف بیش‌ازحد الکل و مواد مخدر مختل شود، در آن صورت احتمال وقوع ذات الریه آسپیراسیون بیشتر است. استفاده از روش مؤثر برای پاکسازی ریه‌ برای بهبود شرایط بدنی بیمار در این مواقع می‌تواند کمک ‌کننده باشد.

علائم ذات الریه؛ زمانی که ریه‌ها به دردسر می‌افتند

ابتدای مطلب اشاره کردیم که علائم ذات الریه می‌تواند از خفیف تا شدید در افراد مختلف متغیر باشد و به عواملی مانند نوع میکروب، سن فرد و وضعیت کلی سلامت بدن او بستگی دارد. علائم خفیف اغلب شبیه به علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا هستند اما معمولا مدت زمان بیشتری ادامه دارند. حالا برسیم به پاسخ این سوال که رایج‌ترین علائم ذات الریه چیست:

• درد در قفسه سینه هنگام تنفس یا سرفه
• سردرگمی یا تغییر در سطح هوشیاری (این مورد در افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر است.)
• سرفه (ممکن است با خلط همراه باشد.)
• احساس خستگی و ضعف
• تب، لرز و تعریق
• کاهش دمای بدن و احساس سرما در برخی بزرگسالان بالای ۶۵ سال و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف
• حالت تهوع و مشکلات گوارشی مانند استفراغ یا اسهال
• تنگی نفس

نوزادان مبتلا به ذات الریه شاید هیچ علائمی از خود نشان ندهند اما ممکن است خسته یا بی‌قرار به نظر برسند. احتمال دارد که برخی نوزادان سرفه، تب، استفراغ یا مشکلاتی در تنفس و غذا خوردن داشته باشند. در این شرایط، والدین باید به رفتار و حالت نوزاد دقت کنند. پیشنهاد می‌کنیم اگر علائم شدیدی مانند تنگی نفس، سرفه مداوم یا تب بالا را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین توجه به تغییرات در وضعیت هوشیاری، به‌ویژه در افراد مسن و دارای سیستم ایمنی ضعیف، اهمیت زیادی دارد. با درک اینکه علائم بیماری ذات الریه چیست، می‌توانید بهتر با ذات الریه آشنا شوید و در صورت نیاز اقدام کنید.

درمان ذات الریه چیست؟

درمان ذات الریه به وضعیت کلی بیمار و نوع میکروبی که باعث عفونت شده، بستگی دارد. در اکثر موارد، درمان اصلی شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها است و با توجه به عامل بیماری‌زا، ممکن است نیاز به داروهای اضافی نیز وجود داشته باشد. ذات الریه باید به سرعت درمان شود؛ زیرا می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. تعداد زیادی از بیماران به دلیل ضعف جسمانی و نیاز به اکسیژن، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند. همچنین، افرادی که به این عفونت مبتلا هستند باید از سیگار کشیدن پرهیز کنند. استراحت کافی و مصرف مایعات مناسب مانند آب و چای نیز بخشی از درمان محسوب می‌شود.

راهکار از بین بردن این عفونت مانند درمان عفونت گوش نیست و باید حسابی جدی گرفته شود. همان‌طور که گفتیم روش درمان ذات الریه به عوامل مختلفی مانند نوع عفونت، شدت بیماری و وضعیت کلی سلامت فرد بستگی دارد. در اکثر موارد، افراد می‌توانند در خانه با استراحت و مصرف دارو بهبودی را تجربه کنند. در ادامه درباره چند مورد از روش‌های درمان این بیماری مرموز بیشتر توضیح می‌دهیم.

۲,۱۹۰,۰۰۰ تومان

۱. داروی ذات الریه چیست؟

اگر به ذات الریه باکتریایی مبتلا شدید، پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. به خاطر بسپارید که تمام دوره درمان (حتی اگر زودتر از تمام شدن داروها احساس بهبودی کردید) را طبق دستور پزشک ادامه دهید. از طرفی در مورد ذات الریه ویروسی، آنتی بیوتیک‌ها اثرگذار نیستند و شما باید به استراحت و نوشیدن مایعات بپردازید و از داروهای ضد تب استفاده کنید. داروهای ضد ویروسی نیز ممکن است در برخی موارد (نه برای همه‌ی ویروس‌ها) کمک‌کننده باشند. همچنین در مورد عفونت‌های قارچی، پزشک داروهای ضد قارچ را تجویز خواهد کرد.

۲. درمان ذات الریه غیرمعمول

اگر برای شما سوال است که بیماری جدید ذات الریه چیست، باید بگوییم که ذات الریه غیرمعمول و  ناشی از باکتری‌هایی است که تشخیص آن‌ها معمولا دشوار است. اگر علائم خفیف باشد، ممکن است بتوانید با استراحت و مراقبت در منزل بهبودی حاصل کنید اما در صورت جدی‌تر بودن، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.

۳. استفاده از نبولایزر یا اکسرژن درمانی

بسیاری از بیماران دچار کمبود اکسیژن هستند و پزشک می‌تواند اکسیژن اضافی را از طریق لوله‌ای که در بینی قرار می‌گیرد یا با استفاده از ماسک روی صورت، تجویز کند. در این مواقع معمولا پزشک از شما می‌خواهد که از یک نبولایزر یا دستگاه استنشاقی استفاده کنید تا شرایط تنفسی شما بهبود یابد. با این حال این دستگاه خود به تنهایی ذات الریه را درمان نمی‌کند.

۴. بستری شدن در بیمارستان

اگر علائم شما جدی باشد یا دارای شرایطی باشید که خطر عوارض بیماری را افزایش دهد، پزشک ممکن است شما را به بیمارستان ارجاع دهد. در بیمارستان، ممکن است از طریق IV مایعات و آنتی بیوتیک‌ها به شما داده شود و به اکسیژن درمانی یا درمان‌های تنفسی نیاز داشته باشید. همچنین در شرایط خاصی شاید پزشکان لازم بدانند تا مایعات اضافی را از ریه‌های شما تخلیه کنند.

درمان خانگی ذات الریه چیست؟

مدت زمان بهبودی از ذات الریه بر اساس نوع عفونت و شدت بیماری می‌تواند از یک هفته تا یک ماه یا بیشتر طول بکشد. بسیاری از افراد ممکن است برای حدود یک ماه احساس خستگی کنند. در این دوره، استراحت کافی اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین بهتر است عجله نکنید و به بدن خود زمان دهید تا بهبود پیدا کند. حتما از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید به فعالیت‌های روزمره‌تان بازگردید. البته خود شما هم با رعایت چند نکته خانگی می‌توانید شرایطی برای بهتر شدن سلامتتان فراهم کنید. به‌طورکلی اگر به ذات الریه مبتلا هستید، چندین روش ساده وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید تا علائم خود را کاهش دهید و به تسریع روند بهبود خود کمک کنید:

• استراحت کافی: استراحت یکی از مهم‌ترین کارها است. سعی کنید تا حد امکان از کارهای خانه دوری کنید و از دیگران بخواهید به شما کمک کنند.
• استفاده از داروهای بدون نسخه: داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و تب کمک کنند. فقط توجه داشته باشید که بدون مشورت با پزشک، از داروهای سرفه یا سرماخوردگی استفاده نکنید؛ زیرا سرفه می‌تواند به بدن در خلاص شدن از عفونت کمک کند.
• نوشیدن مایعات: مایعات زیادی مانند آب، چای گرم و آبگوشت بنوشید. این کار به رقیق شدن مخاط و تسهیل در تنفس کمک می‌کند.
• استفاده از دستگاه بخور: یک دستگاه بخور می‌تواند به کاهش خلط و تسهیل تنفس کمک زیادی کند.
• کمپرس خنک: اگر تب دارید، استفاده از کمپرس خنک می‌تواند به شما احساس بهتری بدهد و دمای بدن را کاهش دهد.
• اجتناب از سیگار: از سیگار کشیدن و بودن در کنار افرادی که سیگار می‌کشند پرهیز کنید، زیرا این کار می‌تواند عوارض بیماری را بدتر کند.
• پیروی از دستورات پزشک: اگر پزشک شما دارویی تجویز کرده است، حتماً طبق دستور آن را مصرف کنید و از قطع یا تغییر دوز دارو بدون مشورت با دکتر خودداری کنید.

بهترین راهکار پیشگیری از ذات‌الریه چیست؟

برای پیشگیری از ذات‌الریه و جلوگیری از ابتلا به میکروب‌های آن، رعایت چند نکته ساده ولی مؤثر می‌تواند کمک‌کننده باشد. شستن منظم دست‌ها یکی از بهترین روش‌ها برای از بین بردن میکروب‌هاست. همچنین، دوری از افراد بیمار و حفظ فاصله هنگام بیماری خودتان از دیگران اهمیت زیادی دارد. برای جلوگیری از پخش میکروب‌ها هنگام سرفه یا عطسه، از دستمال یا آستین خود استفاده کنید. تمیز نگه‌داشتن سطوح پرتماس و دوری از دود سیگار هم به حفظ سلامت ریه‌ها و کاهش خطر ابتلا به ذات‌الریه کمک می‌کند.
علاوه بر موارد گفته شده واکسیناسیون یکی از موثرترین روش‌ها برای کاهش خطر ابتلا است. واکسن‌هایی مانند واکسن پنوموکوک و آنفلوآنزا به‌ویژه برای افراد مسن، کودکان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند توصیه می‌شود.

نتیجه گیری
در این مقاله به شما توضیح دادیم که ذات الریه چیست و چه علل و علائمی دارد. حالا دیگر می‌دانید که ذات الریه، اگرچه می‌تواند یک بیماری جدی باشد اما با رعایت برخی نکات ساده، قابل پیشگیری و درمان است؛ فقط نیاز به آگاهی و مراقبت دارد. واکسیناسیون، تغذیه مناسب، ورزش منظم و حفظ بهداشت فردی از جمله مهم‌ترین راهکارها برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با این بیماری هستند. در نهایت با شناخت علائم، توجه به راه‌های پیشگیری و رعایت نکاتی مثل شستن دست‌ها، دوری از افراد بیمار و واکسیناسیون، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد. همچنین از ما می‌شنوید در صورت بروز علائمی مانند سرفه مداوم، تب یا مشکل در تنفس، مراجعه سریع به پزشک بسیار اهمیت دارد. با مراقبت درست و توجه به سلامتی‌تان، می‌توانید از ریه‌هایتان محافظت کرده و خطر ابتلا به ذات‌الریه را کاهش دهید.

منبع: webmd ، nhlbi ، mayoclinic