شاید بار‌ها با این ادعا که «حجاب ملازم پرده‌نشینی و مانع نقش‌آفرینی زنان است» مواجه شده باشید؛ اما آیا واقعا فلسفه حجاب، خانه‌نشین‌کردن زنان است یا برعکس، حکمی است برای حضور اجتماعی زنان؟ این تصور که حجاب باعث سلب آزادی زنان و عدم امکان حضور فعال آنها در جامعه می‌شود با روح حجاب در اسلام تضاد دارد.
هرچند که دشمنان با ژست و ادعای دروغین مدافع آزادی و حقوق زنان، حجاب را باعث محدودیت بانوان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… قلمداد می‌کنند، اما درد اصلی آنها این است که اتفاقا جمهوری اسلامی توانسته با ارائه الگوی هویتی و تمدنی جدیدی که تمدن غرب را به چالش کشیده، شرایط رشد، تعالی و بروز استعداد‌های زنان و دختران جامعه را با رعایت اصول اخلاقی و حفظ حجاب فراهم کند و کارنامه‌ای پربار در حقوق زنان از خود به‌جا گذارد. برای بررسی بیشتر این موضوع دکتر نسرین سلطان‌خواه، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان در دولت دهم، عضو پیوسته فرهنگستان علوم، عضو هیات علمی و رئیس دانشکده علوم ریاضی دانشگاه‌الزهرا (س) به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداخت.
به‌عنوان یک بانوی اثرگذار و نقش‌آفرین، به نظر شما موفقیت یک زن ریشه در چه چیزی دارد؟
موفقیت یک فرد به‌ویژه زنان بیش از هر چیز به هدف، انگیزه و تلاش او بستگی دارد و بخش دیگر آن نیز به ریشه‌های خانوادگی و اجتماعی بازمی‌گردد. این‌که چقدر جامعه و خانواده برای فرد ارزش قائل است و چقدر باعث خودباوری و افزایش اعتماد‌به‌نفس او می‌شود، بسیار اثرگذار است.
نقش حجاب در موفقیت زنان چیست؟
جامعه سالم زمینه ساز پیشرفت یک فرد و شکوفایی استعدادهایش خواهد بود. جامعه‌ای که افراد به‌ویژه زنان بتوانند در امنیت روانی رشد و ترقی کنند. حجاب نماد یک فضیلت اخلاقی است و یکی از عوامل موثر و مهم در امنیت روانی و آرامش درونی است. انسان متلاطم نمی‌تواند به‌خوبی مسیر رشد و پیشرفت خود را طی کند. پایبندی به دستورات دینی و اخلاقی به‌ویژه حجاب در خصوص روابط اجتماعی بین زن و مرد به‌طور عام، زمینه را برای امنیت روانی و سلامت اجتماع فراهم می‌کند. بدیهی است که تنها عامل یک جامعه سالم فقط حجاب نیست، اما قطعا یکی از عوامل مهم است. حجاب تجلی پایبندی به اصول اخلاقی و دینی است که هم زنان و هم مردان باید آن را مورد توجه قرار دهند تا زمینه را برای داشتن یک جامعه سالم که در آن همگی امکان رشد و پیشرفت داشته باشند، فراهم کنند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت حجاب یک عامل مهم در تضمین پیشرفت زنان در جامعه است.
نقش‌آفرینی زنان در جامعه امروز نسبت به گذشته و دوران قبل از انقلاب چگونه بازتعریف شده است؟
در دوران قبل از انقلاب علی‌رغم شعار‌های متمدنانه و وعده رسیدن به دروازه‌های تمدن بزرگ، با الگوبرداری نادرست از جوامع غربی از زنان به‌عنوان ابزاری برای تبلیغ کالا استفاده می‌شد و کمتر به جایگاه انسانی زن و شکوفایی استعداد‌های آن توجه می‌کردند. از طرف دیگر، در آن دوران به‌دلیل وضعیت نامناسب اجتماعی، بسیاری از خانواده‌های مذهبی و سنتی نیز تمایلی به حضور دختران در دانشگاه‌ها و سایر عرصه‌های مختلف نداشتند؛ اما بعد از انقلاب با فراهم‌شدن بستر‌های مناسب، زنان در عرصه‌های مختلف علمی، ورزشی، سیاسی و … حضور پیدا کردند. درواقع امام و رهبری از همان ابتدا تلاش کردند تا یک چیز را به جامعه تفهیم کنند که «دین مانع پیشرفت نیست» و اتفاقا دین بستر‌های مناسب برای پیشرفت را در جامعه فراهم می‌کند و در عمل هم این امر نشان داده شد.
چقدر جریان مسلط رسانه‌ای جوامع غربی مانع دیده‌شدن موفقیت زنان محجبه کشور است؟
در کشوری مثل فرانسه که برای نخستین‌بار در سال ۲۰۰۴ قانون ممنوعیت استفاده از نشانه‌های مذهبی در مدارس، فرانسه و استفاده از حجاب اسلامی در مدارس رسما غیرقانونی اعلام شد و این قانون در دیگر کشور‌های غربی نیز گسترش یافت، واضح است با چنین سیاستی این کشور‌ها در تبلیغات و الگوسازی‌ها، نه‌تن‌ها زنان محجبه موفق ایران و کشور‌های اسلامی را تبلیغ نمی‌کنند بلکه مانع دیده‌شدن آنها نیز می‌شوند. این کشور‌ها اگر بخواهند الگویی را معرفی کنند، سراغ سلبریتی‌های هالیوودی می‌روند تا با ظاهرسازی زیبا، پیام خوشبختی را به جوامع القا کنند، اما در پس پرده ظاهر نمایشی آنها، بسیار سوءاستفاده، بی‌احترامی و آسیب علیه زنان وجود دارد.
چرا کشور‌های غربی تلاش دارند تا حجاب زنان را ملازم پرده‌نشینی و متناقض با فعالیت‌ها و حضور آنها در جامعه جلوه دهند؟
کشور‌های غربی می‌خواهند در دنیا تبلیغ کنند که الگوی کشور‌های اسلامی خودشان هستند و تلاش می‌کنند تا این کشور‌ها را عقب‌مانده و متجاهر نشان دهند و از رسانه‌ها و ابزار‌های تبلیغاتی وسیعی برای تحقق این امر استفاده می‌کنند. در اصل آنها می‌خواهند این‌گونه تبلیغ کنند که دین باعث این عقب‌افتادگی شده و نماد این عقب‌افتادگی نیز زنان و حجاب آنهاست. در راستای همین هدف، مانع انعکاس دستاورد‌ها و موفقیت‌های زنان کشور‌های اسلامی به‌ویژه ایران می‌شوند تا با پنهان‌کاری، ادعا‌های خود را تصدیق کنند.
با توجه به فرمایش اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار با مسئولان نظام چه عاملی سبب بهبود وضعیت زنان ایران از لحاظ علمی، مدیریتی و حضور در مناطق حساس اداره کشور بعد از انقلاب شده است؟
بعد از انقلاب تاکنون بسترسازی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بسیاری برای پیشرفت زنان و حضور پررنگ آنها در عرصه‌های مختلف صورت گرفته و امکانات بسیاری برای بارور شدن استعداد‌ها و توانمندسازی زنان فراهم شده است. با وجود این، آنچه در جمهوری اسلامی نیاز به بهبود و کار بیشتر دارد، بهره‌برداری بهتر از این سرمایه‌گذاری‌ها جهت پیشبرد اهداف کشور است. ما در حوزه‌های مدیریتی کلان، زنان توانمند بسیاری داریم که به میزان کافی از آنها در سمت‌های اجرایی استفاده نشده، لذا لازم است تا بیش از پیش از ظرفیت زنان در پیشبرد امور کشور استفاده کنیم.
منبع: جام جم
