علائم، درمان، علت و عوارض • دیجی‌کالا مگ

یکی از دلایلی که پزشکان بیماران را به خوردن وعده‌های غذایی متعادل تشویق می‌کنند، اطمینان از دریافت تمام ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز بیماران برای حفظ سلامتی آن‌ها است. وقتی کودک شما رژیم غذایی متنوعی ندارد، ممکن است کمبود ویتامین را تجربه کند. متأسفانه، این نوع کمبودها در طول زمان می‌تواند عواقب جدی و طولانی مدت داشته باشد. بدن در حال رشد کودک به مواد مغذی مختلفی نیاز دارد که نقش مهمی در رشد مطلوب و پیشگیری از بیماری‌های تغذیه‌ای ایفا می‌کند. بدن، این ویتامین‌ها و مواد معدنی را به طور طبیعی تولید نمی‌کند. بنابراین، کودکان باید آن‌ها را از رژیم غذایی خود دریافت کنند. کمبود ویتامین در کودکان یا سوء تغذیه در آن‌ها زمانی رخ می دهد که کودک یک ماده مغذی خاص را به صورت ناکافی دریافت کند. همچنین زمانی که بدن یک ماده مغذی خاص را به درستی جذب نمی‌کند، ممکن است سوء تغذیه رخ دهد.

آیا فکر می کنید کودک شما ممکن است از کمبود ویتامین رنج ببرد؟ خواندن این مقاله به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید که چه غذاهایی را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید تا نگرانی‌های ممکن بابت سلامتی کودک خود را برطرف کنید.

علت کمبود ویتامین در کودکان

کمبود ویتامین در کودکان ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد که بر رشد و سلامت کلی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. دانستن این دلایل برای رسیدگی و پیشگیری موثر از کمبودها ضروری است.

۱. عوامل مربوط به تغذیه

یکی از دلایل اصلی کمبود ویتامین در کودکان، دریافت ناکافی مواد غذایی است. کودکانی که رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌های ضروری را مصرف نمی‌کنند در معرض خطر هستند. این امر ممکن است به دلیل عوامل متعددی رخ دهد که مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه می‌خوانید.

۸۰۶,۶۰۰

۲۸۴,۰۰۰

تومان

۸۰۶,۶۰۰

۲۹۸,۸۰۰

تومان

• عادات بد غذایی

بسیاری از کودکان، عادات غذایی بدی از خود نشان می دهند. یعنی غذاهای خاصی را ترجیح می‌دهند در حالی که از خوردن غذاهای دیگر اجتناب می‌کنند. این غذا خوردن انتخابی ممکن است منجر به دریافت ناکافی ویتامین‌های موجود در انواع غذاها شود.

• دسترسی محدود به غذاهای مناسب و مقوی

عوامل اجتماعی و اقتصادی می‌توانند در این مسئله نقش مهمی ایفا کنند. خانواده‌هایی که با چالش‌های اقتصادی روبه‌رو هستند، ممکن است دسترسی محدودی به میوه‌های تازه، سبزیجات و سایر غذاهای غنی از مواد مغذی داشته باشند و در عوض به گزینه‌های ارزان‌تر و فرآوری شده که اغلب ویتامین‌های کمتری دارند متکی باشند.

۲۳ %

۱۴۰,۷۰۰

۱۰۷,۹۵۰ تومان

در خانواده‌هایی که ناامنی غذایی یعنی عدم دسترسی به غذای کافی به دلیل محدودیت‌های مالی، وجود دارد، ممکن است کودکان به اندازه کافی مواد مغذی مورد نیاز برای رشد سالم را دریافت نکنند.

• محدودیت‌های فرهنگی یا غذایی

در برخی از فرهنگ‌ها، ممکن است گروه‌های غذایی خاصی را محدود کنند و مصرف ویتامین‌های خاص محدود شود، مگر اینکه مکمل جایگزین آن مصرف شود.

۲. اختلالات گوارشی

برخی از اختلالاتی که بر سیستم گوارشی تأثیر می‌گذارند، می‌توانند با جذب مواد مغذی تداخل داشته باشند، حتی اگر کودک رژیمی مصرف کند که از نظر تغذیه‌ای کافی به نظر می‌رسد. برخی از این اختلالات شامل موارد زیر است.

شرایطی که در آن مصرف گلوتن باعث ایجاد واکنش ایمنی می‌شود که به روده‌ی کوچک آسیب می‌رساند و جذب مواد مغذی از جمله ویتامین‌ها را مختل می‌کند.

۲۶ %

۲۰۹,۰۰۰

۱۵۴,۸۰۰ تومان

• بیماری‌های التهابی روده (IBD)

شرایطی مانند بیماری‌های روده و التهاب روده بزرگ ممکن است منجر به آسیب به دستگاه گوارش شود و جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی را کاهش دهد.

• اسهال مزمن یا سندرم‌های سوء جذب مواد غذایی

شرایطی که باعث اسهال مزمن می‌شود یا بر روند طبیعی جذب در روده تأثیر می‌گذارد، علیرغم دریافت رژیم غذایی کافی می‌تواند منجر به کمبود ویتامین شود.

۳. افزایش نیاز به مواد مغذی در کودکان

کودکان به دلیل حضور در مراحل رشد و تکامل سریع، نیاز به مواد مغذی بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند. دو دوران مهم زندگی آن‌ها عبارت‌اند از:

• دوران شیرخوارگی: در طول سال اول زندگی، نوزادان برای رشد و نمو استخوان‌ها به ویتامین‌های خاصی مانند ویتامین D نیاز دارند.
• دوران بلوغ: بلوغ و نوجوانی دوره‌هایی از رشد هستند که در آن نیاز به مواد مغذی به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد، به‌ویژه در مورد ویتامین‌های دخیل در سلامت استخوان (مانند ویتامین D و کلسیم) و رشد کلی.

۴. وضعیت سلامتی

برخی از مشکلات در سلامت می‌تواند خطر کمبود ویتامین را در کودکان افزایش دهد که عبارت‌اند از:

• تولد زودرس: نوزادان نارس ممکن است ذخایر اندک مواد مغذی و سیستم گوارشی توسعه نیافته‌ای داشته باشند که نیاز به توجه ویژه به مکمل‌های ویتامین دارند.
• بیماری‌های مزمن: شرایطی مانند فیبروز کیستیک یا بیماری کلیوی می‌تواند بر متابولیسم مواد مغذی تأثیر بگذارد و نیاز به مواد مغذی را افزایش دهد یا جذب آن را مختل کند.
• اثرات داروها: برخی از داروهای تجویز شده برای بیماری‌های مزمن می‌توانند در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد کنند یا نیاز بدن به ویتامین‌های خاص را افزایش دهند.

۸۰۶,۶۰۰

وقت داشتی از دست نده:  پاسخ به چند شبهه فضای مجازی درباره حملهٔ تنبیهی به اسرائیل-مجله زن روز

۲۸۴,۰۰۰

تومان

۸۰۶,۶۰۰

۲۹۸,۸۰۰

تومان

۵. عوامل محیطی و سبک زندگی

چندین عامل موجود در سبک زندگی می‌تواند منجر به کمبود ویتامین در کودکان شود که از جمله آن‌ها می‌توان به این عوامل اشاره کرد:

• دریافت ناکافی نور خورشید: اگر کودکان به اندازه‌ی کافی در معرض نور خورشید قرار نگیرند، ممکن است کمبود ویتامین D رخ دهد زیرا پوست وقتی در معرض اشعه‌ی UVB قرار می‌گیرد ویتامین D تولید می‌کند.
• مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده: با مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده و مصرف کم میوه‌ها و سبزیجات تازه ممکن است ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مورد نیاز برای سلامتی بدن تامین نشود.
• رژیم‌های محدود گیاهی و یا گیاه‌خواری: با پیروی از رژیم‌های محدود گیاهی یا گیاه‌خواری بدون برنامه‌ریزی دقیق که ممکن است فاقد ویتامین‌های خاصی باشند که عمدتا در محصولات حیوانی یافت می‌شوند (مانند ویتامین ۱۲B)، این ویتامین‌ها جذب نمی‌شود.

علائم و اثرات کمبود ویتامین در کودکان

اگر نگران این هستید که کودک شما ممکن است کمبود ویتامین داشته باشد، احتمالا به این دلیل است که متوجه شده‌اید که او کاملا سالم به نظر نمی‌رسد و دارای علائمی است.

کمبود ویتامین ممکن است به طرق مختلف ظاهر شود و همه علائم آن یکسان نیست زیرا هر ویتامین نقش متفاوتی در حفظ سلامت کلی بدن ایفا می‌کند. به عنوان مثال، کمبود ویتامین A بسیار متفاوت از کمبود ویتامین C به نظر می‌رسد اما همه‌ی انواع کمبود ویتامین در کودکان دارای چند ویژگی مشترک هستند.

۱. تغییر در میزان انرژی کودک

وقتی بدن انسان همه‌ی مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کند، مثل این است که شارژ باتری آن کم است. افراد مبتلا به کمبود ویتامین اغلب خسته هستند یا انرژی کمتری دارند. این مورد در یک کودک، ممکن است به این شکل باشد که نیمه شب از خواب بیدار شود و شروع به راه رفتن و فعالیت در خانه کند و در عوض، در روز دیرتر از خواب بیدار شود.

این تغییر در عادات خواب ممکن است نشان‌دهنده‌ی پایین بودن سطح انرژی آن‌ها باشد که احتمالا به دلیل کمبود ویتامین یا مواد مغذی است.

۴۰ %

۳۵۴,۲۵۰

۲۱۲,۰۹۰ تومان

۲. ضعف سیستم ایمنی

سرماخوردگی برای بچه‌ها غیرعادی نیست، زیرا آن‌ها تمایل به بازی و شیطنت دارند که آن‌ها را در معرض میکروب‌ها قرار می‌دهد. بااین‌حال اگر به نظر می‌رسد که کودک شما بیشتر از گذشته سرما می‌خورد یا مدتی طول می‌کشد تا سلامت خود را باز یابد، در مورد رژیم غذایی آن‌ها دقت به خرج دهید. سیستم ایمنی بدن برای تقویت خود به ویتامین‌های زیادی نیاز دارد که ویتامین C در راس این لیست قرار دارد.

۳. بی حسی، سوزن سوزن شدن بدن یا تغییر در نحوه‌ی عملکرد بدن کودک

کودکان می‌دانند که چه زمانی احساس بدی دارند. در مواقعی ممکن است کودک شما برای خوردن شام بگوید که خسته است یا برای خوردن یک کیک، تمایل بیش از حد داشته باشد. گاهی اوقات حتی ممکن است برای انجام تکالیف بگوید که سر درد دارد.

بچه‌ها خلاق هستند و به عنوان والدین آن‌ها، احتمالا می‌توانید بفهمید که چه زمانی فرزندتان دروغ می‌گوید تا به آنچه می‌خواهد برسد. اگر مطلب عنوان شده توسط کودک حقیقت نداشته باشد، معمولا می‌توانید آن را تشخیص دهید. بنابراین اگر کودک شما احساس سوزن سوزن شدن یا خارش عجیب، سردی غیرمعمول یا ناخوشی را توصیف می‌کند، می‌تواند علامت کمبود ویتامین باشد.

۴. خشکی پوست

اگر کودک شما بیماری پوستی مانند اگزما یا کهیر ندارد، خشک شدن ناگهانی پوست می‌تواند نشان‌دهنده‌ی چند عامل متفاوت باشد. کودکان، پیری پوست ندارند، بنابراین ظهور خشکی یا چروک در پوست معمولا به این معنی است که مشکلی پیش آمده است.

پوست برای سالم ماندن به آب، اسیدهای چرب و ویتامین ها نیاز دارد. اگر کودک شما به اندازه کافی این موارد را مصرف نمی‌کند، ممکن است پوست او خشک، پوسته پوسته یا قرمز به نظر برسد. تغییر در رژیم غذایی، مصرف چند لیوان آب بیشتر در روز و کمی لوسیون ضد آلرژی ممکن است برای مقابله با این عارضه سودمند باشد اما اگر خشکی پوست از بین نرود و پایدار باشد، ممکن است علامت کمبود ویتامین باشد.

۵. عدم تمرکز

ممکن است تشخیص اینکه کودک شما برای تمرکز کردن مشکل دارد یا نه، دشوار باشد زیرا بسیاری از کودکان ترجیح می‌دهند روی چیزهایی تمرکز کنند که به نظرشان جالب یا سرگرم‌کننده است یا ممکن است فورا مشخص نشود که عدم تمرکز آن‌ها به یک علت اساسی مربوط می‌شود.

وقتی کودک شما، درگیر فعالیت‌هایی است که معمولا به انجام آن علاقه دارد، به او توجه کنید. آیا او در رنگ‌آمیزی یا انجام بازی‌های ویدیویی مشکل دارد؟ حتی اگر کودک شما علاقه‌ی زیادی به فعالیتی داشته باشد، اگر با کمبود مواد مغذی خاصی مواجه باشد، ممکن است به سختی این فعالیت را دنبال کند.

کمبود تمرکز یا مه مغزی (brain fog) می‌تواند یکی از علائم رایج کمبود ویتامین در کودکان باشد. مغزی که دچار سوء تغذیه باشد، در تمرکز، پردازش و یادگیری مشکل دارد.

۶۵ %

۸۰۶,۶۰۰

۲۸۴,۰۰۰ تومان

۶. تاخیر در رشد

دریافت ناکافی مواد مغذی و ویتامین‌ها در دوران کودکی می‌تواند سرعت رشد و تکامل را کاهش دهد. این امر ممکن است منجر به تاخیر در نقاط عطف رشد کودک مانند نشستن، چهار دست و پا راه رفتن و راه رفتن روی دو پا شود و رشد و بلوغ جسمی را در دوران نوزادی، کودکی و نوجوانی به تاخیر بیندازد.

۷. کمبود ویتامین و مشکلات دهان و دندان

دریافت ناکافی کلسیم، ویتامین D، ویتامین A و فسفر می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان، تاخیر در رشد دندان و ضعیف شدن مینای دندان شود.

ویتامین D نقش حیاتی در جذب کلسیم و معدنی شدن دندان دارد. کمبود ویتامین D ممکن است مانع از تشکیل مینای دندان شود و دندان‌ها را مستعد پوسیدگی و فرسایش کند.

ویتامین A نیز با کمک به رشد و نگهداری دندان‌ها و لثه‌های سالم به سلامت دهان کمک می‌کند. مصرف ناکافی ویتامین A می‌تواند سلامت دهان و دندان را به خطر بیندازد و منجر به ضعیف شدن مینای دندان و افزایش خطر مشکلات دندانی شود.

عوارض کمبود ویتامین در کودکان

کمبود ویتامین در کودکان می‌تواند منجر به بروز عوارض و بیماری‌های مختلف در کودکان شود. در ادامه به عوارض کمبود ویتامین‌های مختلف بر کودکان اشاره می‌کنیم.

کمبود ویتامین A

• شب کوری
• افزایش حساسیت به عفونت
• تأخیر در رشد

کمبود ویتامین D

• راشیتیسم
• تأخیر در تشکیل دندان
• افزایش خطر ابتلا به عفونت های تنفسی

۶۳ %

۸۰۶,۶۰۰

۲۹۸,۸۰۰ تومان

کمبود ویتامین C

• بیماری اِسکِروی (یک بیماری که با ضعف، کم خونی، تورم لثه ها و کبودی یا خونریزی سریع مشخص می‌شود.)
• تاخیر در بهبود زخم‌ها

کمبود ویتامین ۱B (Thiamine)

• بری بری (بیماری خطرناکی که ممکن است منجر به بروز علائم عصبی مانند گیجی، ضعف عضلانی و مشکلات قلبی عروقی شود.)

کمبود ویتامین ۲B (Riboflavin)

• بیماری آریبوفلاوینوز (علائم آن شامل گلودرد، قرمزی و تورم پوشش داخلی دهان و گلو، ترک یا زخم در قسمت بیرونی دهان است.)
• 

درمان کمبود ویتامین در کودکان

کمبود ویتامین را می‌توان به روش‌های مختلفی درمان کرد و همه‌ی این‌ها به شدت کمبود آن بستگی دارد. اگر کمبود خفیف است، ممکن است تغییر در رژیم غذایی کودک برای بازگشت به مسیر درست دریافت ویتامین، کافی باشد.

اگر کمبود مربوط به آلرژی‌های غذایی باشد که دستیابی به اهداف تغذیه‌ای از طریق رژیم غذایی را دشوار می‌کند، مکمل‌ها می‌توانند کمک زیادی به سلامت کودک شما کنند.

هنگامی که یک کودک عوارض جانبی شدید کمبود ویتامین را تجربه می‌کند، ممکن است به تزریق ویتامین نیاز داشته باشد. ویتامین‌ها را می‌توان از طریق تزریق وریدی تجویز کرد. کودکانی که کمبود شدید ویتامین دارند، معمولا تا آخر عمر به این تزریق‌ها نیاز خواهند داشت.

این موارد، یک راه حل کوتاه مدت برای کمک به بدن برای بازگشت به حالت عادی هستند. پس از اینکه از راه‌های درمانی برای جبران کمبود ویتامین در کودک استفاده کردید، از طریق تغییر شیوه‌ی زندگی، می‌توانید سلامت او را حفظ کنید.

کمبود هر ویتامین در کودک چه درمانی دارد؟

برای درمان کمبود ویتامین در کودکان باید به ویتامینی که در بدن کودک کمتر است توجه کرد. بر این اساس کمبود هر ویتامین درمان خاص خود را دارد که مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه می‌خوانید.

کمبود ویتامین A

مکمل‌های خوراکی ویتامین A تجویز شده توسط پزشک می‌تواند سطح طبیعی این ویتامین را بازیابی کند. همچنین مصرف غذاهای غنی از ویتامین A مانند هویج، سیب زمینی شیرین، سبزیجات برگ‌دار و تخم مرغ در این زمینه موثر است.

کمبود ویتامین D

در این مورد، مکمل‌های ویتامین D به ویژه در مناطقی که در معرض نور خورشید کم هستند، تجویز می‌شوند. تشویق کودک برای قرار گرفتن ایمن در معرض نور خورشید برای تحریک تولید طبیعی ویتامین D در پوست نیز توصیه می‌شود.

کمبود ویتامین C

علاوه بر استفاده از مکمل‌ها، گنجاندن غذاهای سرشار از ویتامین C مانند مرکبات، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و کلم بروکلی در رژیم غذایی کودک، در درمان کمبود ویتامین C موثر است.

کمبود ویتامین B

مکمل‌های گروه ویتامین B ممکن است بر اساس کمبود شناسایی شده تجویز شود. البته مصرف رژیم غذایی مناسب از جمله غذاهای غنی از ویتامین B مانند غلات کامل، حبوبات، آجیل، محصولات لبنی و گوشت بدون چربی در کمبود این ویتامین موثر است.

رویکردهای عمومی برای درمان کمبود ویتامین در کودکان

معمولا برای درمان کمبود ویتامین در کودکان این روش‌ها به کار می‌روند:

• ارزیابی پزشکی: برای کودکان مشکوک به کمبود ویتامین ضروری است که یک ارزیابی پزشکی کامل از جمله آزمایش خون برای تایید کمبود و ارزیابی شدت آن انجام دهید.
• تجویز مکمل‌ها: پزشکان متخصص مکمل‌های مناسب را بر اساس سن، وزن و نیازهای غذایی خاص کودک تجویز می‌کنند. برای دستیابی به نتایج مطلوب، مکمل‌ها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
• مشورت با متخصص تغذیه: کار با یک متخصص تغذیه یا متخصص رژیم‌های غذایی می‌تواند به تدوین یک برنامه‌ی غذایی متعادل و بهترین مکمل‌های غذایی کودک که شامل غذاهای غنی از ویتامین‌های کمبودی در بدن، است کمک کند. این امر تضمین می‌کند که کودک تغذیه کافی فراتر از مکمل دریافت می‌کند.
• نظارت و پیگیری: برای نظارت بر پیشرفت کودک، تنظیم درمان در صورت لزوم و اطمینان از کنترل کمبود ویتامین، بازدیدهای منظم توسط متخصص، ضروری است.
• آموزش و پشتیبانی: آموزش والدین و مراقبان کودک در مورد اهمیت حفظ یک رژیم غذایی مغذی و پیروی از درمان‌های تجویز شده برای مدیریت طولانی مدت و پیشگیری از کمبود ویتامین در آینده بسیار مهم است.

کلام آخر

برای والدین مهم است که از علائم کمبود ویتامین در کودکان آگاه باشند. خستگی، بیماری‌های مکرر، احساسات عجیب در بدن، خشکی پوست و عدم تمرکز، همگی می‌توانند نشان‌دهنده‌ی کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی کلیدی در کودک باشند.

معرفی غذاهای غنی از مواد مغذی و صحبت با پزشک اطفال می‌تواند به رفع کمبودها قبل از ایجاد مشکلات بزرگتر کمک کند. کمبود ویتامین خیلی رایج نیست، اما این احتمال وجود دارد که افراد حساس به اندازه‌ای که لازم است، ویتامین دریافت نکنند. ایجاد تنوع بیشتر در رژیم غذایی خانواده‌تان و اهمیت دادن بیشتر به اینکه بچه‌هایتان چه میان وعده‌هایی می‌خورند، هرگز ضرری ندارد!

منابع: elsenutrition , nurturechildrenshealth , wakeforestpediatrics